-TONAJIN TARİHİ-
BİR TON NE KADARDIR?
Günümüzde elimizdeki tarihi bilgiler, yükü ilk olarak bir fiyat üzerinden yükleyen geminin adını bize verememektedir. Kaptanın yük sahibinden alacağı parayı, şöyle bir başını kaşıyarak hesap ettiğini düşünebiliriz.
Eski Finike, Yunan ve Roma denizcileri, Akdeniz’de çalıştıkları zamanlar, belki de ilk olarak yükü ölçmek suretiyle navlun değerini kullanmaya başlamış olabilirler. Bugün kullanmakta olduğumuz ölçü, tesadüfi olarak bulunmuştur. Deniz ticareti ile uğraşan milletlerde, sıvı halde bulunan yükleri ( zeytin yağı ve şarap) küplerde taşımak yaygındı. Sonraları bu küp sözü, kolaylık olsun diye varile çevrilmiştir. Varil kelimesi de şarap taşındığı zaman, 950 litrelik bir ölçüye sahip olan ve şarapçıların, şarap teknesi manasına gelen “Tun”a dönmüştür. Ve sonuç olarak, şarap o zamanlar taşınan en belli başlı mal olduğundan geminin hacmini ölçmede birim olarak kullanılmışltır.
Romalılar ve Yunanlılar tarafından bir varil şarabın hacmini anlatabilmek için kullanılan kelime, tarihçiler tarafından pek önemli görülmemiştir. “Websters” lugatı "Tun" kelimesini Anglosaksonların “tunne” kelimesi ile aynı anlamda kullanmıştır. Ancak biz, Anglosakson etimolojisi üzerindeki Latin etkisi sebebiyle, Romalılar’ın her
iki kelimeyi de bir fıçı şarap hacmini anlatabilmek için kullandıklarını düşünebiliriz. 14. ve 15. yüzyıllarda gemi tonajları (Tunnage), ambarlara ne kadar fıçı konursa, o kadar rakamla ifade edilirdi. 1423 senesinde İngiliz parlementosu bir kanun kabul ederek “tun”olarak şarabın ne kadar olduğunu kararlaştırdı. Böylelikle bu hacmin
252 galondan (Eski İngiliz Ölçüsü) daha aşağı olamayacağı belirtilmiş oldu. Bu nedenle bir şarap fıçısı düz olarak 40 Feet küp,şişklinliği ile 42 Feet küp olarak kabul edilmiştir. Bu değer 1687 tarihinde 14. Lui tarafından, bir geminin tonunu tespit edebilmek için Fransa’da kanunlaştırılmıştır. Hesapta kolaylık olsun diye, 40 Feet küp gemi
tonajında, bir tona karşılık olarak kullanılmaya başlanmıştır. Bugün hala bir ton için 40 Feet küp rakamı kullanılmaktadır.
Eski kayıtlardan “Tun” kelimesinin ne zaman “Ton” kelimesine döndüğü kesin olarak anlaşılamamaktadır. Muhtemelen İngilizce dili son olarak formülüze edildiği zaman, “U” yerine “O”nun kullanılması uygun görülmüştür.17. yüzyıl içerisinde, gemi tonajlarının ifade edilebilmesi için pek çok gelişmeler kaydedilmiştir.Günümüzde tonajı bulabilmek için, geminin ölçüleri kullanılır. Yapılan hesaplarda, istif ve dikeylerde kaybedilen yerler dikkate alınır(Block coefficient).
1835 senesinden bu yana gemi tonajını ölçmek için bir çok usul geliştirilmiştir.Gemiler büyüdükçe ve tahtadan demire geçildikçe, yelken yerine itici kuvvet olarak makine kullanılmaya başlandıkça yeni yeni formüller ortaya atılmışltır. Bunların sonucu olarak bir çok tonaj türevleri dünya devletleri tarafından kullanılmaktadır.
GROSS TONNAGE (GRT): Geminin tüm kapalı alanlarının hacminin "2.83 m3"e bölünmesiyle elde edilen tonaj
NET TONNAGE (NRT): Geminin yük / yolcu alabileceği alanların toplam hacmi ( Para kazandıran alanların hacmi )
DEADWEIGHT TON : Geminin taşıyabileceği maksimum yük miktarı
DEPLASMAN TON : Geminin yüzdüğü suda taşırdığı su miktarı
Denizcilik Ve Gemi Mühendisliği Sayfası
Günümüzde elimizdeki tarihi bilgiler, yükü ilk olarak bir fiyat üzerinden yükleyen geminin adını bize verememektedir. Kaptanın yük sahibinden alacağı parayı, şöyle bir başını kaşıyarak hesap ettiğini düşünebiliriz.
Eski Finike, Yunan ve Roma denizcileri, Akdeniz’de çalıştıkları zamanlar, belki de ilk olarak yükü ölçmek suretiyle navlun değerini kullanmaya başlamış olabilirler. Bugün kullanmakta olduğumuz ölçü, tesadüfi olarak bulunmuştur. Deniz ticareti ile uğraşan milletlerde, sıvı halde bulunan yükleri ( zeytin yağı ve şarap) küplerde taşımak yaygındı. Sonraları bu küp sözü, kolaylık olsun diye varile çevrilmiştir. Varil kelimesi de şarap taşındığı zaman, 950 litrelik bir ölçüye sahip olan ve şarapçıların, şarap teknesi manasına gelen “Tun”a dönmüştür. Ve sonuç olarak, şarap o zamanlar taşınan en belli başlı mal olduğundan geminin hacmini ölçmede birim olarak kullanılmışltır.
Romalılar ve Yunanlılar tarafından bir varil şarabın hacmini anlatabilmek için kullanılan kelime, tarihçiler tarafından pek önemli görülmemiştir. “Websters” lugatı "Tun" kelimesini Anglosaksonların “tunne” kelimesi ile aynı anlamda kullanmıştır. Ancak biz, Anglosakson etimolojisi üzerindeki Latin etkisi sebebiyle, Romalılar’ın her
iki kelimeyi de bir fıçı şarap hacmini anlatabilmek için kullandıklarını düşünebiliriz. 14. ve 15. yüzyıllarda gemi tonajları (Tunnage), ambarlara ne kadar fıçı konursa, o kadar rakamla ifade edilirdi. 1423 senesinde İngiliz parlementosu bir kanun kabul ederek “tun”olarak şarabın ne kadar olduğunu kararlaştırdı. Böylelikle bu hacmin
252 galondan (Eski İngiliz Ölçüsü) daha aşağı olamayacağı belirtilmiş oldu. Bu nedenle bir şarap fıçısı düz olarak 40 Feet küp,şişklinliği ile 42 Feet küp olarak kabul edilmiştir. Bu değer 1687 tarihinde 14. Lui tarafından, bir geminin tonunu tespit edebilmek için Fransa’da kanunlaştırılmıştır. Hesapta kolaylık olsun diye, 40 Feet küp gemi
tonajında, bir tona karşılık olarak kullanılmaya başlanmıştır. Bugün hala bir ton için 40 Feet küp rakamı kullanılmaktadır.
Eski kayıtlardan “Tun” kelimesinin ne zaman “Ton” kelimesine döndüğü kesin olarak anlaşılamamaktadır. Muhtemelen İngilizce dili son olarak formülüze edildiği zaman, “U” yerine “O”nun kullanılması uygun görülmüştür.17. yüzyıl içerisinde, gemi tonajlarının ifade edilebilmesi için pek çok gelişmeler kaydedilmiştir.Günümüzde tonajı bulabilmek için, geminin ölçüleri kullanılır. Yapılan hesaplarda, istif ve dikeylerde kaybedilen yerler dikkate alınır(Block coefficient).
1835 senesinden bu yana gemi tonajını ölçmek için bir çok usul geliştirilmiştir.Gemiler büyüdükçe ve tahtadan demire geçildikçe, yelken yerine itici kuvvet olarak makine kullanılmaya başlandıkça yeni yeni formüller ortaya atılmışltır. Bunların sonucu olarak bir çok tonaj türevleri dünya devletleri tarafından kullanılmaktadır.
GROSS TONNAGE (GRT): Geminin tüm kapalı alanlarının hacminin "2.83 m3"e bölünmesiyle elde edilen tonaj
NET TONNAGE (NRT): Geminin yük / yolcu alabileceği alanların toplam hacmi ( Para kazandıran alanların hacmi )
DEADWEIGHT TON : Geminin taşıyabileceği maksimum yük miktarı
DEPLASMAN TON : Geminin yüzdüğü suda taşırdığı su miktarı
Denizcilik Ve Gemi Mühendisliği Sayfası
 | ||||
| Gross Ve Net Tonaj Ölçüleri |
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder